Skorpiony. Gatunki, hodowla, odżywianie

Podstawowe informacje o skorpionach

Skorpiony to rząd drapieżnych pajęczaków. W jego skład wchodzi ponad 2 tysiące gatunków. Zwierzęta te żyją na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Głównie w tropikach, subtropikach i cieplejszej strefie umiarkowanej. Przywiezione przez człowieka także do Nowej Zelandii, Japonii i Oceanii. Preferują pustynie, skały, lasy tropikalne, jaskinie i góry do 5500 m n.p.m.

Rozmnażanie

Skorpiony są rozdzielnopłciowe. Niektóre rozmnażają się partenogenetycznie (tzw. dzieworództwo, gdzie zarodek rozwija się z niezapłodnionej komórki jajowej). 

W przeciwieństwie do większości pajęczaków są to zwierzęta żyworodne. Samica rodzi od 3 do 110 młodych, które wspinają się na jej grzbiet i są karmione do pierwszej wylinki (5-30 dni). Niektóre gatunki tworzą rodziny, gdzie młode pozostają dłużej. 

Ile żyje skorpion?

Skorpiony żyją od 4 do 25 lat, w zależności od gatunku.

Najpopularniejsze gatunki skorpionów

1. Skorpion cesarski (Pandinus imperator)
2. Skorpion olbrzymi (Heterometrus swammerdami) - często mylony z cesarskim
3. Skorpion rudy (Hadrurus arizonensis)
4. Skorpion złotooki (Euscorpius flavicaudis) - jeden z nielicznych występujących naturalnie w Europie
5. Skorpion śródziemnomorski (Euscorpius carpathicus) - również europejski
6. Skorpion pustynny (Scorpio maurus)
7. Skorpion śmiercionośny (Leiurus quinquestriatus) - Uwaga: bardzo jadowity! Nie dla początkujących!
8. Skorpion ognisty (Centruroides vittatus)
9. Skorpion bananowy (Heterometrus spinifer)
10. Skorpion Diabelski Kwiat (Pandinus cavimanus)

Budowa ciała skorpiona

Ciało skorpiona składa się z dwóch głównych części: głowotułowia (prosoma) i odwłoku (opistosoma). Odwłok dzieli się na szerszą część przednią (mezosoma) i węższą część tylną (metasoma), zakończoną kolcem jadowym.

Głowotułów pokryty jest pancerzem. Na jego wierzchu znajdują się oczy – para środkowych i zwykle kilka bocznych. Na spodzie, blisko otworu gębowego, umieszczone są szczękoczułki – małe szczypce służące do manipulowania pokarmem. Kolejną ważną częścią są nogogłaszczki – duże szczypce, używane do chwytania ofiary, obrony i w czasie godów. Skorpion ma także cztery pary nóg krocznych, czyli służących do poruszania się.

Przednia część odwłoku jest segmentowana. Na spodniej stronie posiada wieczko płciowe oraz charakterystyczne tylko dla skorpionów grzebienie – narządy zmysłów. Znajdują się tu także przetchlinki, czyli otwory prowadzące do płuc.

Tylna część odwłoku składa się z pięciu segmentów i zakończona jest telsonem. Telson to bulwiasta podstawa i ostry kolec jadowy, w którym znajdują się gruczoły jadowe. To właśnie nim skorpiony wstrzykują jad.

Czy każdy skorpion jest jadowity?

Pewnie zastanawiasz się, czy każdy skorpion jest jadowity? Odpowiedź jest jedna: tak. Wszystkie posiadają gruczoły jadowe i kolec (telson) służący do wstrzykiwania jadu. Jednak nie wszystkie są w stanie zabić człowieka.

Siła jadu różni się drastycznie w zależności od gatunku. U większości powoduje jedynie miejscowy ból, obrzęk i zaczerwienienie, podobne do użądlenia pszczoły.

Czy w Polsce można mieć skorpiona?

W Polsce można posiadać tylko niektóre z gatunków skorpionów. Kwestia legalności ich hodowli w naszym kraju jest regulowana przez prawo. Zabronione jest posiadanie zwierząt uznawanych za niebezpieczne dla życia i zdrowia ludzi. Do tej grupy zaliczają się gatunki silnie jadowite, które mogą stanowić poważne zagrożenie. Posiadanie ich jest nielegalne i grozi wysokimi karami.

Możliwe jest natomiast posiadanie niektórych gatunków skorpionów o słabszym jadzie. Będą to np. niektóre gatunki z rodzaju Heterometrus i Pandinus.

Co musisz zrobić, by stać się opiekunem skorpina?

Opieka nad tymi zwierzętami wiąże się z pewnymi obowiązkami:

• Musisz zgłosić posiadanie skorpiona w odpowiednim urzędzie (starostwie powiatowym). Obowiązek ten dotyczy gatunków wymienionych w załącznikach do Konwencji Waszyngtońskiej (CITES) oraz innych aktach prawnych.
• Każdy opiekun jest zobowiązany do zapewnienia warunków odpowiednich dla danego gatunku, w tym właściwego terrarium, temperatury, wilgotności czy pożywienia.
• Musisz podjąć wszelkie środki ostrożności, aby zapobiec ucieczce zwierzęcia i ewentualnemu ukąszeniu.

Co zrobić przed zakupem?

Przed zakupem skorpiona w Polsce, zawsze musisz:

1. Upewnić się, czy dany gatunek jest legalny. Najlepiej skontaktuj się z odpowiednim organem (np. Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska lub lokalnym starostwem).
2. Upewnić się, że jesteś w stanie zapewnić mu odpowiednie warunki i bezpieczeństwo.
3. Wiedzieć, że każdy skorpion jest jadowity i zawsze należy zachować ostrożność.

Co jedzą skorpiony?

Skorpiony są drapieżnikami. W naturalnych warunkach żywią się głównie owadami, pająkami i innymi bezkręgowcami. Większe gatunki mogą okazjonalnie zjadać małe kręgowce, takie jak jaszczurki, myszy, a nawet swoich krewnych.

W warunkach domowych skorpiony karmi się żywymi owadami. Najchętniej jedzą:

• Świerszcze: są podstawowym i łatwo dostępnym pokarmem.
• Karaluchy: stanowią bardziej treściwy pokarm.
• Mączniki i drewnojady: to dobre urozmaicenie diety.
• Inne owady: można okazjonalnie podawać inne żywe owady, takie jak szarańcza (dostosowaną do wielkości skorpiona).